کم بخشیدن یا نبخشیدن

کم بخشیدن یا نبخشیدن لا تستح من اعطاء آلقلیل فان الحرمان اقل منه -ح/ 67 ? ترجمه: از بخش اندک شرمنده مباش، زیرا هیچ ندادن از آن (( بخشش اندک)) نیز کمتر و ناچیزتر است. شرح: یکى از کارهاى خوب و پسندیده، که باعث خوشنودى خلق و رضایت خدا میشود، این که ما، از مال و دارائى خود بخشش کنیم. البته بخشش کردن، این نیست که مال خود دور بریزیم و در راههاى نادرست تلف کنیم. بلکه معنى بخشش آن است که وقتى یک کار خیر پیش مى‏آید و براى انجام آن، به کمک دیگران احتیاج پیدا میشود، ما نیز قدم به پیش گذاریم و در حد توانائى خود، به انجام آن کار خیر، کمک کنیم. مثلا ممکن است در کشور، جنگى رخ دهد و گروهى از هموطنان جنگ‏زده ما، خانه و زندگیشان را از دست بدهند. یا ممکن است حوادثى مانند آمدن سیل و زلزله شهر و خانه و محل کار عده‏ئى آسیب ببیند و سرمایه و دار و ندارشان از بین برود. حتى ممکن است بدون هیچگونه از این حوادث، باز هم عده‏ئى پیدا مى‏شوند، که در عین آبرومندى، دچار فقر و محرومیت شده باشند. در تمام این حالات، وضعى پیش میاید، که گروهى از هموطنان و هم دنیهاى ما، به کمک اشخاص مؤمن و نیکوکار، پیدا مى‏کنند. در چنین مواقعى، وظیفه دینى و اخلاقى ما حکم میکند که براى رضاى خدا. از مال و دارائى خود. هر قدر که میتوانیم به اینگونه افراد((بخشش)) کنیم. لازم نیست که حتما مقدار بخشش ما، زیاد و هنگفت باشد، بلکه مهم این است که از بخشیدن آنچه در قدرت داریم، کوتاهى نکنیم. بعضى از افراد، با آنکه دلشان مى‏خواهد در اینگونه موارد، به دیگران کمک کنند، ولى چون مقدارى که قادر به ((بخشیدن)) آن هستند، کم و ناپذیر هستند، کم و ناچیز است، احساس شرمندگى مى‏کنند. اینگونه افراد، بخاطر شرم بیهوده از ((بخشش)) آن مقدار کم، خوددارى مى‏کنند، و در نتیجه، اشخاص نیازمند را، از همان مقدار اندک بخشش نیز محروم و بى‏نصیب میگذارند. براى آنکه بدانیم این طرز فکر تا چه حد نادرست است. به یک مثال توجه کنیم: فرض مى‏کنیم براى یکى از هموطنان جنگ‏زده باید خانه‏یى ساخته شود که 10 هزار تومان هزینه دارد. ما نیز یکهزار نفر هستیم، که هر کدام فقط 10 تومان میتوانیم کمک کنیم. اگر همه ما که 1000 نفر هستیم، 10 تومانهاى خود را بدون هیچگونه شرمندگى روى هم بگذاریم، مجموع آن میشود 000/10 تومان، که میتوان با آن، خانه مورد نظر را ساخت. اما اگر یکایک ما، از دادن 10 تومان خجالت بکشیم و این مبلغ را((بخشش)) نکنیم، هیچ پولى فراهم نمیشود و در نتیجه، آن خانه نیز ساخته نخواهد شد. در این مورد، آیا دادن 10 تومان بهتر است یا ندادن آن؟ و آیا آن 10 کمتر است و یا خجالت کشیدن و هیچ ندادن؟ بخاطر همین است که امام علیه‏السلام میفرماید: از بخشش کم، شرمنده نباشید، چون شرمندگى باعث میشود که از((بخشش کم)) خوددارى کنید و به افراد نیازمند چیزى ندهید. در حالیکه بخشش شما، هر چقدر که کم و ناچیز باشد((هیچ ندادن)) از آن کمتر و ناچیزتر، و در نتیجه باعث شرمندگى بیشتر است.